دورکاری در استارتاپ: مزایا و معایب دورکاری در استارتاپ‌ها چیست؟

دورکاری هنگامی رخ می‌دهد که کارمندان شرکت به صورت فیزیکی در محیط شرکت حضور نداشته باشند و مسولیت‌­های خود را از راه دور انجام دهند. یکی از سوالات رایج استارتاپ­‌ها این است که آیا استفاده از نیروی دورکار برای آنان مفید بوده و منجر به کاهش هزینه‌­های استارتاپ خواهد شد؟ و یا این که جذب کارمندان دورکار به هماهنگی اعضای تیم لطمه وارد کرده و هزینه‌های بیش‌تری را به استارتاپ تحمیل می‌کند؟

در گزارش «وضعیت دورکاری در سال 2017» که توسط Owl Labs و بر اساس نتایج نظرسنجی از ۱۰۹۷ شرکت آمریکایی کوچک و بزرگ فعال در صنایع مختلف منتشر شده، جنبه‌های گوناگونی از دورکاری و تاثیر آن بر بهره‌وری کارکنان، مدیران و عملکرد شرکت‌ها بررسی شده است. نتایج این گزارش نشان‌دهنده‌ی آن است که استارتاپ‌ها می­‌توانند محیط بسیار مناسبی برای جذب نیروهای دورکار باشند، البته در صورتی که از معایب آن نیز آگاه باشند. در ادامه مزایا و معایب دورکاری را برای استارتاپ‌­ها بررسی می­‌کنیم.

مزایای دورکاری

1. دسترسی به استعدادهای بیش‌تر

استارتاپ‌ها همواره به دنبال بهترین نیروها برای رسیدن به موفقیت هستند. یافتن نیروهای با استعداد، به خصوص برای شرکت‌های کوچک که در مرحله آغازین فعالیت خود هستند و شبکه ارتباطی کوچکی دارند می‌تواند دشوار باشد. بنابراین استارتاپ‌ها با جذب نیروهای دورکار، نه تنها خود را به منطقه جغرافیایی خاصی محدود نمی‌کنند بلکه می‌­توانند ساده‌تر و سریع‌تر به گستره وسیعی از کارمندان توانا و مستعد دسترسی داشته باشند.

طبق گزارش «وضعیت کار از راه دور» شرکت‌های کوچک با احتمال دو برابر نسبت به شرکت‌های بزرگ، کارمندان دورکار را به صورت تمام‌وقت استخدام می‌کنند. همچنین در این گزارش آمده است که به طور میانگین 52% از کارکنان در تمام شرکت‌ها حداقل یک بار در طول هفته دورکاری می‌کنند. در آمار دیگر نیز نشان داده شده است شرکت‌هایی که به صورت کامل از طریق دورکاری فعالیت می‌کنند، 33% سریع‌تر از شرکت‌های دیگر نیروهای مورد نیاز خود را استخدام می‌کنند. بنابراین جذب نیروهای دورکار دسترسی استارتاپ‌ها را به نیروهای مستعد ساده‌تر و سریع‌تر خواهد کرد.

2. رضایت کارکنان

به دلیل ماهیت ریسکی استارتاپ‌ها، موفقیت این شرکت‌ها نیازمند استراتژی بلندمدت برای دستیابی به اهداف تعیین شده است. در استراتژی بلندمدت علاوه بر عملکرد کارکنان، رضایت آنان نیز باید مورد توجه قرار گیرد تا نرخ خروج کارکنان تا حد ممکن پایین بیاید. یکی دیگر از نتایج این گزارش نشان می‌دهد که نرخ خروج در شرکت‌هایی که با کارمندان دورکار همکاری می‌کنند 25% کم‌تر از دیگر شرکت‌ها است.

همچنین طبق این گزارش، 51% از کارکنان برای حفظ تعادل بین زندگی شخصی و زندگی کاری خود ترجیح می‌دهند از راه دور کار کنند. این مسئله برای استارتاپ‌ها که در آغاز فعالیت نیازمند تعهد کاری کارمندان خود هستند می‌تواند بسیار مهم باشد، چرا که دورکاری کارمندان باعث افزایش انعطاف آنان برای حفظ تعادل بین زندگی شخصی و کار آنان شده و رضایت آنان افزایش می‌یابد که این مسئله مستقیماً بر عملکرد آنان اثرگذار است.

در آمار دیگر نیز نشان داده شده است که دورکاری نه تنها باعث کم‌کاری کارمندان نمی‌شود، بلکه کارمندانی که به صورت تمام‌وقت از راه دور کار می‌کنند به طور میانگین بیش از سایر کارمندان بر کار خود تمرکز می‌کنند.

3. بهبود عملکرد و افزایش خلاقیت کارکنان

یکی از نگرانی‌های اصلی مدیران هنگام دورکاری کارمندان، افت عملکرد و بهره‌وری آنان است زیرا نمی‌توان بر کارمندان مستقیماً نظارت کرد. طبق این گزارش از نظر مدیران بین عملکرد کارکنان دورکار و سایر کارمندان تفاوت چندانی وجود ندارد. در استارتاپ‌ها به دلیل تنگنای زمانی و عدم شکل‌گیری کامل فرهنگ سازمانی، اعتماد به کارمندان از ابتدای فعالیت شرکت می‌تواند در بلندمدت اثر مثبتی بر عملکرد آنان داشته باشد.

مسئله‌ مهم دیگر برای استارتاپ‌ها، بالا نگه داشتن سطح خلاقیت کارمندان برای دستیابی به راه‌حل‌ها و محصولات بهتر است. افزایش تنوع در یک تیم باعث افزایش خلاقیت خواهد شد، بنابراین استارتاپ‌ها می‌توانند با جذب کارمندان دورکار، نیروهایی با تجارب و ایده‌های متنوع را به تیم خود اضافه کنند.

4. کاهش هزینه‌ها

استارتاپ‌ها به دلیل دسترسی به سرمایه‌ی محدود باید هزینه‌های خود را به بهترین شکل مدیریت کنند. یکی از اصلی‌ترین هزینه‌های شرکت، هزینه‌های اداری آن است که بخش عمده‌ی آن را اجاره‌ی دفتر تشکیل می‌دهد. علاوه بر هزینه‌ی اجاره، هزینه‌ی هر کارمند تمام‌وقت در یک شرکت به طور میانگین 1.35 برابر حقوق او می‌باشد.

در ایران نیز بر اساس اطلاعات مالی چند استارتاپ، میانگین هزینه مربوط به سرمایه فیزیکی و مکان اختصاص یافته به هر نیرو ۴۰۰ هزار تومان در ماه می‌باشد. بنابراین با این که کاهش هزینه‌های کارمندان نباید در اولویت استارتاپ‌ها باشد، اما استخدام نیروهای دورکار می‌تواند یکی از راه‌حل‌های مناسب برای کاهش هزینه‌های اجاره و استفاده‌ی مناسب‌تر از سرمایه‌ی محدود شرکت برای رسیدن به موفقیت باشد.

معایب دورکاری

1. دوری کارکنان از فرهنگ شرکت

فرهنگ سازمانی و نحوه ارتباط با کارمندان نشان‌دهنده چشم‌انداز کلان و استراتژی بلندمدت هر شرکت است. هنگامی که اکثر کارمندان شرکت از راه دور مشغول به کار باشند، ایجاد فرهنگ سازمانی می‌تواند چالش بزرگی برای مدیران شرکت باشد. نتایج گزارش «وضعیت کار از راه دور» نیز نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین نگرانی مدیران از دورکاری کارمندانشان، دشواری ایجاد فرهنگ سازمانی است. چالش‌های دیگر مدیران نیز مسائلی مانند نحوه‌ی هماهنگی فعالیت‌ها، نحوه‌ی بازخورد دادن به کارمندان، تبادل دانش و اطلاعات و نظارت بر بهره‌وری کارکنان است. در آمار دیگر نشان داده شده است کارمندانی که از راه دور کار می‌کنند، بیش از هر چیز مکالمات در محیط شرکت و جشن‌ها را از دست می‌دهند. این مشکل به مرور زمان می‌تواند باعث کاهش رضایت کارکنان شود.

2. فرصت‌های رشد کم‌تر

در اکثر استارتاپ‌ها بخش عمده‌ی کارمندان را نیروهای جوان که به دنبال پیشرفت کاری و موفقیت‌های بزرگ هستند تشکیل می‌دهند. این افراد عموماً به دنبال کسب دانش و تجربه و فرصت‌های رشد بیش‌تر هستند. طبق این گزارش، کارمندان دورکار به میزان 25% مکالمات کم‌تری درباره‌ی موقعیت‌های رشد نسبت به سایر کارمندان دارند.

3. وابستگی به نوع کار

دورکاری می‌تواند برای استارتاپ‌ها مزایای زیادی به همراه داشته باشد، اما برخی شرکت‌ها با توجه به حوزه فعالیت و ماهیت کار کارمندان خود نمی‌توانند از نیروهای دورکار بهره بگیرند. برای مثال در این گزارش آمده است که در دپارتمان فروش/توسعه کسب­‌وکار، 40% از کارکنان دورکار هستند در صورتی که میانگین این مقدار برای همه‌ی دپارتمان‌ها 20% است. در دپارتمان مالی و منابع انسانی تنها 5% از کارکنان به طور میانگین دورکار هستند. بنابراین اگر فعالیت یک شرکت به فروش وابسته باشد، فرصت‌های زیادی برای جذب نیروهای دورکار وجود خواهد داشت اما در غیر این صورت نمی‌توان نیروهای دورکار زیادی استخدام کرد.

در آمار دیگر نشان داده شده‌است که 57% از کارمندان حضوری، به دلیل ماهیت کار خود قادر نیستند از راه دور کار کنند. این مسئله نشان می‌دهد که شاید همه‌ی استارتاپ‌ها امکان استفاده از نیروهای دورکار را نداشته باشند. 26% از کارمندان نیز گفته‌اند که مایل نیستند تعاملات رو در رو با همکاران خود را از دست بدهند و به همین دلیل دورکاری نمی‌کنند.